Żarecka Judaika- Szlak Kultury Żydowskiej

Żarki były od XVII wieku małym, ale wielonarodowym miastem, w którym splatały się dzieje i losy Polaków oraz mieszkańców pochodzenia niemieckiego, rosyjskiego, ale przede wszystkim żydowskiego. Świadczą o tym m.in. wielojęzyczne nagrobki na tutejszych cmentarzach. Obecnie Żarki, jako jedyne miasto w północnej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej, zachowały dawną synagogę (przebudowaną na dom kultury), kirkut oraz charakterystyczną zabudowę w centrum, które kiedyś stanowiło główne skupisko obywateli żydowskich. Jeszcze dzisiaj niektórzy określają Żarki mianem "żydowskie". 

Od co najmniej XVII w. Żarki stanowiły miejsce żydowskiego osadnictwa. Z czasem wyznawcy judaizmu zorganizowali, za zgodą właściciela miasta, własny samorząd. Tutejsi Żydzi trudnili się handlem, rzemiosłem, finansami, przyczynili się do XIX-wiecznego uprzemysłowienia Żarek, współtworzyli elitę miasta, uczestniczyli także np. w walkach powstańczych i Września 1939 r. W 1827 r. mieszkało tu 702 Żydów (27,3 proc. ludności), w 1864 r. - 2291 (61 proc.), a w 1921 - 2536 (57,6 proc.). Przed II wojną światową w Żarkach żyło ok. 600 rodzin żydowskich, a ich członkowie mieli własne, ale i wspólne z chrześcijanami, organizacje i instytucje - oświatowo-kulturalne, sportowe, społeczno-polityczne. Wszystko to przerwały okupacja i holokaust, pozostały jednak cenne ślady i pamięć.

To właśnie one stanowiły podstawę do wytyczenia Szlaku Kultury Żydowskiej, który jest jednym tego typu w województwie śląskim.

Poniżej do pobrania Szlak Kultury Żydowskiej – wersja w języku polskim i wersja w języku angielskim.

Szlak rozpoczyna się na parkingu przy ul. Koziegłowskiej. Kolejne przystanki zlokalizowano w następujących lokalizacjach

- przy skrzyżowaniu ul. Częstochowskiej, Myszkowskiej i S. Moniuszki (tzw. Pod Dębem)

- przy ul. Górki obok miejsca pamięci

- przy ul. Polnej – Kirkut na Kierkowie

- przy ul. S. Moniuszki 2 – obok dawnej synagogi – obecnie Dom Kultury

- przy skrzyżowaniu ul. B. Joselowicza i  ul. Kościelnej

- na Starym Rynku

Szlak można zwiedzić w oparciu o wirtualna wycieczkę:

http://wycieczki.silesia.travel/pl-PL,w509.html

lub odsłuchać audiprzewodnika:

http://www.slaskie.travel/pl-PL/Audiowycieczki/Pokaz/117270/zarki-szlak-kultury-zydowskiej

Audiobooki w wersji językowej polskiej i angielskiej do wypożyczenia w MGOK Żarki (Punkt IT) 

ul. Moniuszki 2,  tel.  662 257 288,  728 998 806,  zarki@slaskie.travel (usługa bezpłatna).

Kolejną interesującą formą zapoznania się z żydowskim dziedzictwem kulturowym jest możliwość skorzystania z Opowieści Nieobecnych – jest to seria audioprzewodników stworzona przez Fundację Brama Cukermana z Będzina. Utwory można słuchać „online” lub pobrać na swój odtwarzacz mp3 by następnie udać się na spacer m.in. po Żarkach. Wszystkie audioprzewodniki udostępnione są całkowicie bezpłatnie.

Audiobooki do wypożyczenia w MGOK Żarki  (Punkt IT)

ul. Moniuszki 2,  tel. 728 998 806, zarki@slaskie.travel

Jak wysłuchać Opowieści Nieobecnych?

1. Należy wejść na stronę internetową - www.opowiescinieobecnych.org
2. Wybrać miasto oraz przystanek i odsłuchać utworów online lub pobrać je na komputer, telefon, przenośny odtwarzacz mp3, aby następnie wyruszyć na zwiedzanie miasta, ze słuchawkami na uszach.